Tradycje świąteczne w Salento
Jeśli myślisz o Salento to prawdopodobnie przychodzą Ci na myśl letnie wakacje, upał i morze. Ale Salento to nie tylko to: oprócz niewątpliwych walorów krajobrazowych, region oferuje też folklor oraz stare tradycje obchodów Bożego Narodzenia, które zawsze przyciągają licznych gości.
Przyjrzyjmy się zatem, jakie są tradycje bożonarodzeniowe Salento i jak zmienia się okolica w tym magicznym okresie roku. Święta są odczuwalne w całym Salento, a tradycje, które wywodzą się z tego szczególnego okresu, są liczne i wahają się od czysto lokalnych po te, które możemy określić jako „uniwersalne”, a przygotowania do zaczynają się już na początku grudnia.
Place różnych miast i miasteczek wypełniają tematyczne lampki i piękne choinki, wprawiając turystów i mieszkańców w zachwyt. Połacie czerwieni i zieleni, złota i srebra zdobią ulice, balkony i domy, zgodnie z tradycją. Ale, jak już wspomniałam, istnieje również wiele tradycji typowo salentyńskich, Boże Narodzenie to moment zatrzymania i skupienia, w którym spotykają się przyjaciele i krewni w duchu tradycji przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Piękna tradycja, która już powoli zanika to kolacja wigilijna. Podobnie jak w Polsce, tego dnia rodziny gromadzą się, aby zastawić stół pełen charakterystycznych potraw, a następnie udać się na mszę o północy.
Stół pozostaje nakryty, aby bliski zmarły mógł udać się na ucztę. Obecnie wigilie świętuje się w niewielu domach. Jakie są typowe dania kolacji wigilijnej w Salento? Z pewnością na stołach mieszkańców Salento nie brakuje „pittule”, czyli pączków z wody i mąki, które można wypełnić czym tylko się chce i które są jednym z najstarszych tradycyjnych przysmaków. Nie może też zabraknąć spaghetti z małżami, owocami morza, smażonego dorsza i rape „nfucate”. Na koniec nie można pominąć ryby z pastą migdałową, symbolu Bożego Narodzenia w Salento.
Świąteczny obiad w Salento jest też bardzo bogaty, a w tradycyjnym menu znajdziemy: orecchiette – makaron z sosem pomidorowym, przygotowywane rygorystycznie w domu, pieczony makaron (pasta al forno) lub makaron w bulionie (ewentualnie z kapłonem); Pieczona jagnięcina z ziemniakami, turcineddhi, czyli bułeczki z wnętrznościami jagnięcymi, kapłon w bulionie czy smażone klopsiki. Najbardziej klasycznymi dodatkami są smażone karczochy lub ziemniaki. Zgodnie z przewidywaniami należy otworzyć osobny rozdział świątecznym deserom, które są jedną z rozkoszy tego okresu.
Zazwyczaj Salento to „purceddhruzzi”, które są robione ręcznie w każdym domu, na kilka dni przed Bożym Narodzeniem. Są to desery typowe dla regionu, ale można je spotkać także w Bazylikacie i mają typowy kształt kluski. Istnieje wiele tajemnic związanych z nazwą, ale najbardziej akceptowaną hipotezą jest to, że te pyszne słodycze wzięły swoją nazwę od małych świnek. W rejonie Lecce i w sąsiednich miasteczkach do ciasta dodaje się drożdże, których jednak nie ma w purceddhruzzi spożywanych w okolicach Gallipoli. Cechą wspólną jest jednak miód, którego w tych deserach nie brakuje, a także posypki czekoladowe, cynamon i wszystko, co podpowie wyobraźnia.
Dużą popularnością cieszą się także Cartate, czyli małe prostokąty ciasta smażone, a następnie maczane w miodzie i cynamonie. Duża popularnością w regionie cieszą się żywe szopki czyli „presepe vivente”. Żywa szopka reprezentuje starożytną tradycję chrześcijańską, zapoczątkowaną przez św. Franciszka z Asyżu w 1223 roku w Rieti, która wkrótce stała się sugestywnym zwyczajem w całych Włoszech. Obecnie co roku w wielu centrach miast organizuje się to wydarzenie w oparciu o teatralne przedstawienie szopki, dzięki postaciom ludzkim i scenografii potrafiącej zanurzyć widzów w marzycielskie i naładowane emocjami historie.
Największą i najbardziej znaną jest Żywa szopka w Tricase Jest to szopka, która rozciaga się na górze Orco i odwiedzana jest już od 35 lat. Jest z pewnością jest jedną z największych, gdyż angażuje 250 osób, które ją animują, aby ożywić atmosferę betlejemskiej nocy. Ale w całym Salento można znaleźć wiele innych. By wymienić tylko kilka, chcielibyśmy zwrócić uwagę na żywą szopkę w Torrepaduli, w Gallipoli czy w Lizzanello, piękna jest też szopka w Monteroni, czy ta w Corigliano Otranto i wiele innych. Tradycją mieszkańców Salento jest także odwiedzanie szopki w Lecce, W okresie świątecznym Lecce staje się jeszcze piękniejsze i bardziej sugestywne, zapewniając odwiedzającym magiczną atmosferę, która pozostaje niezapomniana.
Utrzymywanie i przekazywanie atawistycznych zwyczajów i tradycji jest bogatym i niezbywalnym skarbem człowieka, ponieważ stanowi ważną część jego kultury. A dzięki pamięci je przeżywamy i nierzadko tęsknimy za dobrymi czasami, które kiedyś były. Tradycje bożonarodzeniowe to z pewnością te, które najbardziej zapadają w naszą pamięć, ponieważ pozwalają nam przeżywać na nowo wiele pięknych rzeczy: ciepło rodzinne, przygotowania do świąt Bożego Narodzenia wraz z obrzędami i liturgią: szopka, choinka ze światełkami i dekoracjami, prezenty, a tutaj, w Salento jest to wyjątkowe przeżycie. Zapraszam cię do odkrywania tych pięknych, starych tradycji.
